Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ   ΚΕΡΑΣΕΑΣ [ Η  ΚΕΡΑΣΟΒΟΥ]

         ΚΑΙ Η  ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ   ΤΗΣ  ΟΝΟΜΑΣΙΑΣ   ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ

Αμέσως   μετά την απελευθέρωση  της περιοχής  της  Ηπείρου από τους τούρκους 1912 άρχισε η οργάνωση του κράτους με την ίδρυση των τοπικών αυτοδιοικήσεων  και των απαραίτητων κρατικών υπηρεσιών   για την εξυπηρέτηση των πολιτών.   Για το χωριό μας πρώτη υπηρεσία  που ιδρύθηκε  και λειτούργησε  ίσως  αρχές του 1913 ήταν ο Σταθμός  χωροφυλακής Κερασόβου  Παραμυθιάς ,προφανώς  για την εξασφάλιση   της ησυχίας , της ασφάλειας  και τάξης  των κατοίκων, που στην περιοχή κατά  τα τουρκοκρατούμενα χρόνια  κυριαρχούσε  η πλήρης ανομία και ο νόμος  του ισχυρότερου.   

 Το έτος 1919  στο υπ’ αριθ, 184 Α  ΦΕΚ  της 19-8-1919 δημοσιεύθηκε  Νόμος  ή Π.Δ.βάση του οποίου στο  Κεράσοβο Παραμυθιάς συστάθηκε ομώνυμη κοινότητα. [ΟΤΑ].  Με τον ίδιο Νόμο  και ΦΕΚ  στην κοινότητα προσαρτήθηκε  και ο οικισμός  Λωζιανά.

 Την 1-4-1937 με  Νόμο ή Π.Δ. που  δημοσιεύθηκε στο υπ’  αριθ. 119 Α / 1-4-1937 ΦΕΚ  η κοινότητα  αποσπάσθηκε  από την επαρχία  Παραμυθιάς  και  υπήχθη  στην επαρχία  Δωδώνης  Ιωαννίνων.

Το χωριό  και η ομώνυμη κοινότητα παρέμεινε  με την ονομασία  Κεράσοβον μέχρι  το έτος 1955, οπότε μαζί με πολλά άλλα χωριά  με παρόμοιες ονομασίες,   για εθνικούς λόγους μετονομάσθηκε  σε  Κερασέα  με το υπ’ αριθ. 287/10-10-1955  ΦΕΚ.   Οι παππούδες μας δεν μπορούσαν να συνηθίσουν την νέα ονομασία.   Απ’ ότι θυμάμαι πάντα  όταν αναφέρονταν στο χωριό  το πρόφεραν  με  το όνομα  Κεράσοβο  και όχι Κερασέα.  Απ’ ότι  διαπίστωσα   για  άλλα χωριά  πριν  την μετονομασία  προηγήθηκε  κάποια  διαβούλευση με  παράγοντες  [προέδρους κτλ ]έχοντας  για την μετονομασία   τρείς  εναλλακτικές  ονοματο-λύσεις  από τις οποίες  έπρεπε να επιλεχθεί,  η αρεστότερη  για τους κατοίκους  προκειμένου  ακολουθήσει  η έκδοση του Νόμου. Προφανώς  η επιλογή  για  μας  ήταν το όνομα  Κερασέα.   

Η κοινότητα λειτούργησε για  συνεχή [88] χρόνια μέχρι το 1997 οπότε  με τους Καποδιστριακούς Δήμους  καταργήθηκε .  Συγκεκριμένα με το Νόμο που  δημοσιεύθηκε στο  υπ’ αριθ. 244 Α /4-12-1997 ο οι οικισμοί  Κερασέα  και Λωζιανά αποσπάσθηκαν από την  ομώνυμη κοινότητα και προσαρτήθηκαν  στο Δήμο Σελλών,οπότε η κοινότητα  καταργήθηκε. Αν χονδρικώς  υπολογίσομε θητείες  προέδρων   για την κοινότητά μας πρέπει να εξελέγησαν περίπου  [ 22  τοπικοί άρχοντες.]  με ισάριθμα  κοινοτικά  Συμβούλια.  ΄Ας  προσπαθήσομε  να  βρούμε τα ονόματά τους

Πως όμως προέκυψε  το συγκεκριμένο όνομα  για το Χωριό μας  [Κεράσοβο]

Ο Συμεωνίδης  το όνομα  το  θεωρεί  ως  παρεμβαλλόμενο  τύπο  από  το  σλαβικό keresovo που  σημαίνει  κερασότοπος , ο οποίος  με  νεοελληνική  επίδραση μετέπεσε  σε Κεράσοβο

Ο Fasmer και  ο  Οικονόμου  [οικονύμια  του  Νομού  Ιωαννίνων ]το  πα-ράγουν  από  το  αρχαιολογικό  κέρασος [ο] και  το  σλαβικό  επίθημα – οvο. [ [Σημαίνει τόπος  κερασιών]

Κατά  την  αρχαία  Ελληνική  Κέρασος [η και ο Cerasus ] είναι  υποδιαίρεσις του  γένους  προύνος της  τάξεως  των  ροδοδών περιλαμβάνουσα θάμνους  και δένδρα  οπωροφόρα  και  καλλωπιστικά .  

 Αναλύοντας λοιπόν τις δύο εκδοχές επισημαίνονται , με όλες  τις επιφυλάξεις  και τις  αντιρρήσεις  ενός  εκάστου τα παρακάτω.

Για την πρώτη περίπτωση: Πράγματι  έχομε επίδραση στην περιοχή   της Ντουσκάρας από   εισβολή  των σλάβων στην ΄ Ήπειρο  το έτος 614  μχ  διάρκειας δύο ετών.  Πολύ αργότερα το έτος 1348 έχομε εισβολή των Σέρβων  στην περιοχή μας  μικρής όμως  διάρκειας  .   Κατά την πρώτη κάθοδο στην διάρκεια της οποίας  παρατηρήθηκε  μεγάλη κινητικότητα [ από Βορά προς Νότο]  στην ευρύτερη περιοχή μας , οι επιδρομείς κατέστρεψαν  την   υπάρχουσα   οργάνωση και  την  αγροτική  οικονομία,    εγκαταστάθηκαν  οι ίδιοι  σε πολλά  μέρη φέροντας  δικά τους  συστήματα οργάνωσης  και  διοίκησης και  απόδωσαν  δικές τους   ονομασίες στις περιοχές   εγκατάστασης.  Είναι καταγραμμένα  334  σλαβικά  ή   μη  ελληνικά  τοπωνύμια  στον  ελλαδικό  χώρο  από  τα οποία  τα περισσότερα  υπάρχουν  στην   ΄Ηπειρο. Οι  κατακτητές   εγκαταστάθηκαν  σε  περιοχές  και μέρη όπου  δραστηριοποιούντο  παλαιότερα στρώματα  πληθυσμού με  τα  οποία  σταδιακά  αφομοιώθηκαν με τα ήθη και έθιμα την νοοτροπία κτλ. Κυρίως  ασχολούμενοι   με την κτηνοτροφία  προτιμούσαν περιοχές  εγκατάστασης  κατάλληλες για εκτροφή  ζώων,  όπως  η δική μας.

Κατά  την κάθοδο των Σέρβων  δεν παρατηρήθηκε  μετοίκηση πληθυσμών επειδή   αυτή ήταν μικρής διάρκειας με συνεχείς πολεμικές αναμετρήσεις, όμως  μεταξύ των  καταστροφών  και αρπαγής αγαθών  των επιδρομέων στους ντόπιους, επέφεραν και αλλαγές  στον τρόπο  διοίκησης  και αλλοίωσης  τοπικών τοπωνυμιών, αντικαθιστώντας ή μεταλλάσσοντας   αυτές με σλαβικές λέξεις

Για την δεύτερη εκδοχή  του Οικονόμου:  Από  τυχαία  ευρήματα  στα Νότια  του χωριού  προς το ποτάμι,  συνιστάμενα  σε πήλινα συντρίμμια πιθαριών [στάμνες]  και βαριδιών τεντώματος κλωστών αργαλειών υφάνσεως χρονολογούμενα στην εποχή   του Πύρρου [Απει ρωταν], συμπεραίνεται  ότι στην περιοχή  είχε  αναπτυχθεί  κάποια   βιοτεχνική  δραστηριότητα, απαύγασμα της ευρείας εκτροφής  κοπαδιών  από τα οποία εκμεταλλεύονταν  σε μεγάλο βαθμό το μαλλί  με  την  ύφανσή του, οπότε προέκυψε ανάγκη  μαζικής παραγωγής  των περί ου ο λόγος πήλινων βαριδιών .  Επίσης  η μαζική  παραγωγή πήλινων   Πιθαριών [στάμνες ] χρησιμοποιούντο   για  συσκευασία των  γαλακτοκομικών   και άλλων  προϊόντων. Σίγουρα κατασκευάζονταν  και άλλα πήλινα  σκεύη  και  αντικείμενα για την διαπίστωση των οποίων απαιτείται ιδιαίτερη αρχαιολογική  μελέτη.  Ας  σημειωθεί  βέβαια ότι τα είδη αυτά  ως  εμπορεύσιμα  θα διοχετεύονταν  και προς τα παραθαλάσσια  μέρη ιδίως  οι στάμνες  για  την συσκευασία  του λαδιού  και ελιάς, αλλά  και άλλων προϊόντων.

Έχει επισημανθεί και παλαιότερα  η σημασία  από την αρχαιότητα του δρόμου  Ιωάννινα  Παραμυθιάς  δια μέσου  Σκάλας – Ελευθεροχωρίου  στην εξέλιξη  της  περιοχής μας , αλλά  επιβεβαιώνεται  και με  τα  προαναφερθέντα , διότι η  διακίνηση των  παραπάνω εμπορευμάτων  πραγματοποιείτο   από  το διασωθέντα μέχρι  των ήμερων μας  παραποτάμιο ντερβένι.[ Σχ. Ανάρτησης μου το ντερβένι Ιωάννινα- Παραμυθιά- Πέτρινα  γεφύρια]

   Εφ΄ όσον υπήρχε  βιοτεχνική  δραστηριότητα  σίγουρα  υπήρχε  και οικισμός  πλησίον  του συγκεκριμένου  σημείου  των ευρημάτων   Επισημαίνεται βέβαια ότι    ίσως υπάρχουν  στα όρια  των  χωριών μας  και πολλά άλλα  άγνωστα προς το παρόν  σημεία  με  παρόμοια  δραστηριότητα . Η οργάνωση  του οικισμού  κατά την αρχαία εποχή  απαιτούσε ύπαρξη  προεξοχής εδάφους  για  καλλίτερη άμυνα, οργάνωση    νεκροταφείου,  κοντινή πηγή νερού κτλ.

Οι οικισμοί  αυτοί καταστράφηκαν ολοσχερώς το 167-168  π.χ. από τον Ρωμαίο Ανθύπατο στρατηγό Αιμίλιο Παύλο. Ο ίδιος  κατέστρεψε  αποδεδειγμένα  τον οικισμό  της  Βερενίκης  [ όπως αναφέρεται στο βιβλίο Βερενίκη του Πάνου Τζιόβα] ως  επίσης  και το κάστρο του Αγίου  Νικολάου ‘η Ζαραβούτσι   Αναφέρεται  χαρακτηριστικά  για  το χωριό Άγιος  Νικόλαος …….. > Στο λόφο "Κρούσια" και σε υψόμετρο 689 μ. βρίσκονται τα ερείπια αρχαίου κάστρου, τριγωνικού σχήματος αρχαίας πόλης που κατέστρεψε ο Ρωμαίος στρατηγός Λεύκιος Αιμίλιος Παύλος το 168 π.Χ.<

 ΄Αρα   οι οικισμοί  της  περιοχής του  χωριού μας   στη μέση  της  πορείας της   διαδρομής  των ρωμαϊκών στρατευμάτων [ Βερενίκης-Αγίου  Νικολάου]  υπέστησαν     την ανάλογη καταστροφή .  Μάλιστα  σε λίγα  μέτρα ΝΑ  του παρεκκλησίου  του Αγίου  Νικολάου υπάρχει εδαφικό  σημείο  που  μέχρι  των ήμερων μας  ονομάζεται μνήματα Στο σημείο υπάρχουν  πιθανότατα   τάφοι οριοθετημένοι  με  μεγάλες  ορθογώνιες  παραλληλόγραμμες  σχιστόπλακες. Η διασωθείσα παράδοση  αναφέρει  ότι  είναι τάφοι  φονευθέντων στρατιωτών  σε μία  από τις  φονικές  συγκρούσεις  των ρωμαϊκών στρατευμάτων  με  αυτά  των  Μολοσσών ή Θεσπρωτών για  την επικράτησή τους στην περιοχή

    Το μόνο  που συνηγορεί  στην βασιμότητα της  παράδοσης  είναι  ότι  το συγκεκριμένο    έδαφος  δεκάδων  στρεμμάτων    είναι  το μόνο    επίπεδο  μεταξύ των υπαρχόντων στην ευρύτερη περιοχή και ως  εκ τούτου     κατάλληλου  για την ανάπτυξη    για  μάχη  στρατευμάτων  σύμφωνα  με  την τότε  στρατιωτική  τακτική.

Αφού  από τα  προαναφερθέντα ευρήματα  αποδεικνύεται η ύπαρξη οικισμού  στην παραπάνω περιοχή, ίσως  και  σε άλλα άγνωστα μέχρι στιγμής σημεία  συγκλίνομε με την δεύτερη  άποψη  του Οικονόμου ότι δηλ. οι Σλάβοι βρήκαν ονοματολογία  στην περιοχή [ την αρχαία Ελληνική λέξη Κέρασος]  και απλά  πρόσθεσαν  όπως συνήθιζαν το επίθημά τους -ΟVΟ 

Η συγκεκριμένη άποψη  ενισχύεται  και  κατά  την  μελέτη  της ονοματολογίας   Κεράσοβο  άλλου  χωριού  της Ελλάδος   για την οποία  υποστηρίζεται   ότι είναι  σλαβική  και  αποδόθηκε   μετά το   έτος 1348.

Το   απολύτως  βέβαιο  από τα  προαναφερθέντα είναι  ότι στα εδαφικά όρια των   χωριών Κεράσοβο  -  Λωζιανά   παρατηρείται   ζωή  , δραστηριότητα και βιοτεχνική παραγωγικότητα   από  την αρχαιότητα  [ πριν 2200 και πλέον χρόνια.]

  Εκείνο  που  πρέπει επίσης  να  επισημανθεί   είναι  ότι  και οι δύο  απόψεις  ταυτίζουν  την ονομασία του τόπου μας   από  την ύπαρξη πολλών δένδρων  Κερασιάς  ή κερασότοπος.   Σήμερα  βέβαια  δεν  υπάρχει   ανάλογος  αριθμός  του συγκεκριμένου  φυτού  για  να  δικαιολογήσομε  εμείς οι νεότεροι  την ονομασία.  Στα  αυτιά μας  όμως  έχει φθάσει από  τους παλαιότερους  η  προφορική  παράδοση  ότι πράγματι το έδαφος  του  χωριού  το  στόλιζε  ένα πλήθος  δένδρων  Κερασιάς.   Κατά  την  περίοδο  όμως  της  τουρκοκρατίας  οι  αγάδες  κτλ. των τσιφλικιών  είχαν επιβάλλει  γι΄ αυτές αβάσταχτους  φόρους  στους  ραγιάδες, οπότε  μη δυνάμενοι  να   ανταποκριθούν   αναγκάστηκαν  να  τις κόψουν  και  να  τις  κάνουν  καυσόξυλα. 

  Σαν συμπέρασμα άς μείνει    ότι  και το όνομα  του χωριού, αλλά  και του παλιά οικισμού Λωζιανά  αποδεικνύει την ύπαρξη ζωής  και δραστηριότητας  από τα   αρχαία  χρόνια  στην  ευρύτερη   περιοχή  από Μηλιά, Λιβαδάκια,  Γεφυράκι  ,άγιο Μάρκο  κτλ. Αφού  δεν υπάρχουν καταγραμμένα γεγονότα  , άς  αρκεστούμε  σε  ότι προφορικά  διασώθηκε  μέχρι  των ημερών μας  προκειμένου  κατά  το δυνατόν συνθέσομε   την ιστορία  του  μέχρι σήμερα  για  να έχουν κάτι   τα  παιδιά μας,  όσα  τουλάχιστον  θα  ενδιαφερθούν  να  μάθουν για τον τόπο καταγωγής  των  παππούδων τους

Πρώτη Φωτογραφία:  Δύο Πυραμοειδή και δύο Κωνικά πήλινα βάρη τεντώματος κλωστών αργαλειού υφάνσεως . Ο τρόπος χρήσεως  και ύφανσης  μέχρι στιγμής  είναι άγνωστος   δεν έχω εντοπίσει κάτι. Το εικονιζόμενο στη δεξιά κάτω γωνία πήλινο αντικείμενο μοιάζει περισσότερο  με πώμα  στάμνας.

Δεύτερη φωτογραφία:   τεμάχια πήλινου  πιθαριού  Από το στόμιο υπολογίζεται χωρητικότητας  περίπου 60-100 κιλά