Μήνας ΙΟΥΛΙΟΣ

                                                 ΑΛΩΝΑΡΗΣ

ς

                               

   Καλό  μήνα . Καλές  διακοπές όσοι  έχουν την ευχέρεια  να κάνουν.  Όπου  και  να  είμαστε  ας  αναλο-γιζόμαστε  τις    παραδόσεις  μας  Συγκεκριμένα .1^ον  Ο μήνας άρχιζε με  το πανηγύρι στα Λωζανά  προς τιμήν των Αγίων Αναργύρων. Ακολουθούσε δεύτερο πανηγύρι στο ίδιο χωριό  προς τιμήν της  Αγίας Κυριακής προστάτιδας του χωριού. Στη Συνέχεια το πανηγύρι  στο Κεράσοβο προς τιμήν της προστάτιδας Αγίας Παρασκευής  Βέβαια πρίν προηγούντο στο [Καράσοβο] δύο λειτουργίες προς τιμήν των Αγίων- Αγίας Μαρίνας και Προφήτου Ηλία - όπου έχουν ανεγερθεί οι φερώνυμοι ναοί. 2^ον  Τις  παλαιές   καθημερινές  συνήθειες  και  τις  ασχολίες των  πατεράδων μας  και  πιο πίσω  πιο  δυναμικά  των  παππούδων μας   τον συγκεκριμένο  μήνα. Οι  παρακάτω άγνωστες, ίσως  για  πολλούς  της  νέας γενιάς  λέξεις που  φανερώνουν  αγροτικές εργασίες   και εργαλεία  για  την πραγμάτωσή τους ,   κάποτε   τέτοια  εποχή αποτελούσαν  την  καθημε-ρινότητα    των  παππούδων μας  για  την επιβίωση τους {  θέρισμα, Αλώνι,   αλώνισμα, στρίγυρος,  στάχυ ,  τρικούλι ,τριμώνι, πυκνάδα , αργιάρης ,χερόβολο,  δεμάτι ,δάρτης, λίχνισμα , κότσαλο, γέννημα  αμπάρια, στάρι  βρώμη, βρίζα,  κριθάρι κτλ, ]  Να εξηγούμε την  σημασία  τους  στα παιδιά στα εγγόνια ,να τις γράφουμε και σε κανένα χαρτί για να μένουν. Οι εποχές τότε ήταν δύσκολες και ο καθένας με τα πολλά παιδιά κοίταζε πως θα τα βγάλει πέρα. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι -οι ηλιοκαμένοι με τα ροζιασμένα χέρια -που έσπερναν ,θέριζαν και αλώνιζαν σχεδόν όλοι  έφυγαν  από  τη ζωή..      [Μνημόσυνο   σήμερα για  όλους αυτούς]

            Όταν ωρίμαζαν τα γεννήματα στα χωριά μας ,τέτοια  εποχή  γυναίκες  με το δρεπάνι στο χέρι  από το χάραμα κατέφθαναν στα  χωράφια και θέριζαν τη  σοδειά.  Ανάμεσά τους και άντρες με σηκωμένα μανίκια συνεπικουρούσαν πλάι- πλάι  αλλά κάνοντας και άλλες πιο βαριές  δουλειές. Όλοι μαζί σκυμμένοι στο λιοπύρι άφηναν καταγής στο πέρασμά τους μικρά χερό-βολα καλοδεμένα στη μέση με καλαμιά του σιταριού. Τα  χερόβολα  αυτά  συγκεντρώνονταν  ανά  8-10 και  δενόταν  σε  δεμάτια . Στη  συνέχεια φορτώνονταν  ανά-λογος αριθμός στα άλογα  ή  μουλάρια και μεταφέρονταν  στ' αλώνια . Πολλά  ατυχήματα  κατά  την  εργασία ιδίως  ο τραυματισμός των δακτύλων των χεριών από  την χρήση  των δρεπανιών., Αλλά  που  χρόνος  για  πρώτες  βοήθειες     Με το  αίμα  [να  τρέχει ]   η  δουλειά  συνεχίζονταν.

Στα μονοπάτια  κατά  την μεταφορά  πιάνονταν και ξέμεναν κάμποσα στάχυα στα κλαριά. Τυχερό  των  πουλιών  που ήταν αρκετά  στην περιοχή. Την ημέρα του αλωνίσματος  λύνονταν  και απλώνονταν τα δεμάτια με τάξη όρθια με  τον  καρπό να  βλέπει  προς  τον ουρανό καλύπτοντας  ολόκληρη   την βάση του αλωνιού,το οποίο  προηγουμένως  το είχαν  καθαρίσει  από  χόρτα και άλλα αντικείμενα, είχαν  στερεώσει καλά  στο κέντρο τον  ξύλινο  στρίερο   και  ιδίως  είχαν επαλείψει  με  [Βουνιά ]κοπριά  αγελαδινών τους  αρμούς  μεταξύ των πέτρινων πλακών του δαπέδου Το αλώνισμα ήταν σωστό πανηγύρι. Όχι μόνο για τους μεγάλους αλλά και για τα μικρά παιδιά.  Πρώτα έκαναν τον σταυρό τους και σαλάγαγαν  το  άλογο  να γυρίζει  αργά-αργά στην αρχή μέχρι να στρώσουν να κατακάτσουν δεμάτια και χερόβολα . Στην αρχή δύο-τρείς διαδρομές  συνήθως το  ζώο αντιδρούσε  αλλά με την φοβέρα της βέργας συνήθιζε  και ημέρευε ,το οποίο  δεμένο με σχοινί  από  το  κεντρικό  σημείο  του  αλωνιού  τον  ξύλινο  στρίγυρο άρχιζε  τους  κύκλους  από  την  εξωτερική  περίμετρο    και  σιγά  σιγά  με  την περιτύλιξη  του  σχοινιού   πλησίαζε  στο κέντρο . Μόλις  έφτανε σε  απόσταση  αναπνοής  στο  στρίγυρο  με  το  παράγγελμα  του αλωνευτή  [άλλαξε] και  με  κατάλληλο  χειρισμό  της  βέργας το ζώο ακολουθούσε την  αντίθετη  πορεία ανοίγοντας σιγά σιγά  προς  την  εξωτερική  περίμετρο  του  αλωνιού  ξετυλιγόμενου  του  σχοινιού  πρόσδεσης [ Με  άλλα λόγια όπως το Γαϊτανάκι]  Μόλις  έφθανε  στης  εξωτερική  περίμετρο  ακολουθούσε  η  ίδια  διαδικασία. Μετά τις πρώτες  γυροστροφές η σοδειά ίσιωνε και τα στάχυα θρυμματίζονταν κάτω από τις οπλές  του αλόγου . Οι πιτσιρικάδες ,σκαρφαλώνανε και γαντζώνονταν από τη μέση ή κάθονταν κάτω ανάμεσα στα πόδια του αλωνευτή . Ανακατεύονταν με τ' άχυρα και τρέχανε να βγουν έξω από το αλώνι πριν τους ποδοπατήσει  το  ζώο   Πολλές  τούμπες  στο  μαλακό  άχυρο αλλά με επιπτώσεις  αφού  τα  άγανα  των  σταχιών  κολλούσαν  στο  δέρμα  τους  ακολουθώντας  φλόγωση  και  φαγούρα Συντροφιά  κράταγαν πάντα τα τζιτζίκια που ακούγονταν ρυθμικά από τα  γύρω  καταπράσινα  δένδρα. Η κατάλληλη  ώρα  για  αλώνισμα  ήταν όταν  άρχιζε  να « τσούζει» ο  ήλιος  δηλαδή  περίπου  μετά  της 9- 10  το  πρωί με  παλαιά ώρα.  Μετά από  2-3 ώρες   και  μετά  από  1-2  τουμπαρίσματα  η  σοδειά  είχε  λιώσει  και  είχε  σχεδόν ξεχωρίσει  ο  καρπός  από το  άχυρο.

Στη συνέχεια ελευθέρωση  του ζώου  και  μεταφορά του  στην πλησιέστερη  πηγή για να  ξεδιψάσει.  Το έργο  αυτό  ήταν  των  πιτσιρικάδων  μεταφέροντας  συγχρόνως  με  τα  τότε  υδροδοχεία  κρύο νερό.  Οι υπόλοιποι του αλωνιού  αποσύρονταν  στη σκιά  ενός  φουντωτού  δένδρου  για  ξεκούραση  μαζί  με  μεσημβρινό  φαγητό.

 Το απόγευμα πάλι  στο αλώνι. Σιγά- σιγά με  τα  τρικούλια  βγάζανε  έξω από το χώρο το άχυρο. Στη συνέχεια με το φύσημα του ανέμου με κατάλληλο τρόπο ρίχνανε  με  τα ίδια εργαλεία ψηλά την  ανάμεικτη καρπού και άχυρου   μάζα  έτσι ώστε το πρώτο να  απομακρυνθεί από τον αέρα  και να μείνει τα δεύτερο καθαρό.  [ λίχνισμα]  Για το σιτάρι ακολουθούσε  ιδιαίτερη πιο επιμελημένη διαδικασία για να καταστεί πολύ καθαρό με το  τριμώνισμα  κτλ.  Πόσες  φορές υπήρχε  άπνοια και οι γεωργοί ταλαιπωρούνταν ακόμη και ημέρες  για  την ολοκλήρωση της  διαδικασίας

Επιτέλους  όμως  η  σοδειά έμεινε  καθαρή  [Δόξα τω Θεώ  Ευχές  του χρόνου διπλότερη  να είμαστε καλά ]   Φόρτωμα πάλι τα τσουβάλια  γεμάτα με τον χρυσό καρπό και κατευθείαν στα  αμπάρια .  Τους μετέπειτα μήνες θα ακολουθούσε η μεταφορά στους υδρόμυλους της περιοχής να γίνει αλεύρι για να εξασφαλιστεί το ψωμί της  φαμίλιας

ΧΡΌΝΙΑ ΠΟΛΛΆ